Πεζοπορία στα Ανώγεια
Στα Ανώγεια (την “Άνω Γη” του Ψηλορείτη), περπάτησαν την Κυριακή 17 Απρίλη, οι φίλοι και τα μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου. Μια ξεχωριστή πεζοπορία, με ενδιάμεσες στάσεις στον Άγιο Υάκινθο και την αρχαία Ζώμινθο, διάρκειας 5,5 ωρών, σε κυκλική πεζοπορία 15,8 χιλιομέτρων. Συνοδός και ξεναγός μας ο συνοδοιπόρος από τον Ε.Ο.Σ Μοιρών Μανώλης Δακανάλης, που με τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες του έκανε την πεζοπορία μας ακόμη πιο συναρπαστική. Νωρίς το πρωί της Κυριακής και με ζεστό ανοιξιάτικο καιρό η πολυάριθμη ομάδα μας ταξίδεψε για το ξακουστό χωριό του Ρεθύμνου. Η πεζοπορία μας ξεκίνησε λίγο έξω από το χωριό και αμέσως η ξεχωριστή ορεινή φύση κατάφερε να μας εντυπωσιάσει με τις επιβλητικές πανύψηλες δρυγιάδες, τις τεράστιες φουντωτές βελανιδιές (επιστημονική ονομασία δρυς) που φυτεύτηκαν στην περιοχή από τους Ενετούς.
Συνεχίσαμε μέχρι τον ‘πρίνο του Κολετσού’, όπου ανάμεσα από εχθρικές τσουκνίδες που τριγύριζαν τον χοντρό κορμό του …επώνυμου δέντρου, διαβάσαμε σκαλισμένη πάνω σε μάρμαρο στην τοπική ντοπιολαλιά την τρυφερή μαντινάδα: «Πολλές φορές τη σκέψη μου, τη χάνω και τη βρίνω, να ροζονάρει τω μπουλιώ, στου Κολεστού τον πρίνο».Από το σημείο αυτό συνεχίσαμε ανηφορικά από μονοπάτια στις πλαγιές του Ψηλορείτη, με την χαρακτηριστική βραχώδη γεωμορφολογία και βλάστηση. Από παλιό μονοπάτι, ανάμεσα από σκουρόχρωμους πρίνους και ανοιχτοπράσινα σφεντάμια, περάσαμε από την πηγή που συγκεντρώνει σε σκεπαστή δεξαμενή το παγωμένο νερό από τις γύρω πλαγιές και φτάσαμε σε υψόμετρο 1200 μέτρα. Εκεί τριγυρισμένη από καταπράσινα δέντρα είναι χτισμένη η καλαίσθητη εκκλησία του ΄Αγιου Υάκινθου.
Εξαιρετικό δείγμα σύγχρονης αρχιτεκτονικής, ακολουθεί την αρχαία τεχνική κτισίματος της πέτρας σε σχήμα θολωτού Μυκηναϊκού τάφου, και συνταιριάζει απόλυτα με τα παραδοσιακά πετρόκτιστα μιτάτα, που βρίσκονται διάσπαρτα στις γύρω βουνοπλαγιές. Τα μιτάτα είναι θολωτά κυκλικά πετρόκτιστα κτίσματα που χρησιμοποιούνταν από τους βοσκούς ως τυροκομεία, για το άρμεγμα των κοπαδιών και την ωρίμανση των τυριών.Η γραφική εκκλησία είναι αφιερωμένη στον ΄Αγιο Υάκινθο, που σύμφωνα με την ορθόδοξη εκκλησία μαρτύρησε και πέθανε για την πίστη του, ενώ σύμφωνα με την αρχαιοελληνική λατρεία ήταν θεός της βλάστησης και της γονιμότητας. Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί να θεωρείται ο έλληνας άγιος του έρωτα, της μοναξιάς και του συγκρατημένου πάθους. Στον ίδιο χώρο υπάρχει και ανοιχτό ημικυκλικό θέατρο με πέτρινες βαθμίδες, που φιλοξενεί τα «Υακίνθεια», 3ημερες πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στις αρχές του Ιουλίου.
Αφού κάναμε την καθιερωμένη στάση για ξεκούραση και ρακί, στο μαγευτικό χώρο που περιβάλει το εκκλησάκι του αγαπημένου άγιου των ερωτευμένων, συνεχίσαμε την πορεία μας ακολουθώντας το σηματοδοτημένο μονοπάτι. Στην διαδρομή μας συναντήσαμε τα πετρόκτιστα μιτάτα, εντυπωσιακό δείγμα πανάρχαιας κατασκευαστικής παράδοσης. Για το χτίσιμο τους δεν χρησιμοποιείται λάσπη ή άλλο συνεκτικό υλικό, έχουν χαμηλό άνοιγμα για είσοδο και στην κορυφή υπάρχει πάντα άνοιγμα για φωτισμό και την έξοδο του καπνού. Για την κατασκευή του θόλου (οροφής) χρησιμοποιείται το εκφορικό σύστημα, δηλαδή οι πλάκες είναι τοποθετημένες κατά στρώσεις με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε στρώση να εξέχει λίγο περισσότερο προς το εσωτερικό του θόλου από την αμέσως κατώτερή της, δημιουργώντας την εντύπωση ότι οι πέτρες ‘κρέμονται’ στον αέρα.
Το μιτάτο συμπληρώνεται με ένα δεύτερο πανομοιότυπο κτίσμα το “τυροκέλι” και την κατασκευασμένη από ξερολιθιά μάντρα, ενώ σε ορισμένα μιτάτα υπάρχει ενσωματωμένος και ο κούμος ή κλεφτόκουμος (για τα ξένα ή κλεμμένα ζώα).Με την εμβληματική κορυφή του Ψηλορείτη, σκουρόχρωμη και ‘στολισμένη’ με κάτασπρες λουρίδες από παγωμένο χιόνι να δεσπόζει στο τοπίο, συνεχίσαμε μέχρι τον αρχαιολογικό χώρο της Ζωμίνθου. Πριν από λίγα μόλις χρόνια (και με τις ανασκαφές να συνεχίζονται ακόμα), στον τόπο αυτό επισημάνθηκε ένα τεράστιο μινωικό κτίριο, που περιβάλλεται από οικισμό με νεκροταφείο. Χτισμένο σε ένα μαγευτικό χώρο, στη γαλήνια ομορφιά μιας κατάφυτης μικρής πεδιάδας, αποκαλύφθηκε ένα διώροφο άλλοτε οικοδόμημα, διακοσμημένο με τοιχογραφίες, που περιλαμβάνει και εργαστήριο κεραμικής.
Η λειτουργία μιας μόνιμης βιοτεχνικής εγκατάστασης υποδηλώνει πως η εγκατάσταση των Μινωιτών στη Ζώμινθο δεν εξυπηρετούσε μόνο τους προσκυνητές του Ιδαίου Άντρου, αλλά και τη διαχείριση της πλούτου της περιοχής.Με το ιερό βουνό της Κρήτης να μας εκπλήσσει και με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς που κρύβει στα σπλάχνα του, συνεχίσαμε την πορεία μας αρχικά πάνω στο μικρό οροπέδιο και στη συνέχεια από απότομο, βραχώδες κατηφορικό μονοπάτι με απεριόριστη θέα φτάσαμε κοντά στο χωριό. Εκεί σε φιλόξενη παραδοσιακή ταβέρνα δοκιμάσαμε τις μοναδικές νοστιμιές της φημισμένης ανωγειανής κουζίνας (αντικριστό οφτό αρνί, μακαρονάδα με ντόπιο ανθότυρο και σαρικόπιτες).Φύγαμε με τις καλύτερες εντυπώσεις και τη πεποίθηση ότι τα Ανώγεια είναι ο τόπος που αποδεικνύει ότι ο Ψηλορείτης πέρα από ύλη είναι και η ψυχή της Κρήτης. Στα Ανώγεια αισθάνεσαι την ύπαρξη μιας Κρήτης με πανάρχαιες μνήμες που επιζούν στην καθημερινή ζωή των κατοίκων, στις γιορτές και τα τραγούδια τους, στους μύθους και την προγονική τους μνήμη. ΄
Εχουν χτίσει ολόκληρη την ιστορία τους γύρω από μια έννοια, την περηφάνια και μπόρεσαν να αποδείξουν ότι τιμώντας και διατηρώντας την παράδοση και ότι σε κάνει διαφορετικό σαν άτομο, τελικά σε βοηθά να ξεχωρίσεις και να αναδειχτείς…Ταυτόχρονα με την επίσκεψη σου στα Ανώγεια, αντιλαμβάνεσαι και τη διττή φύση της Κρήτης: την άγρια ‘αρσενική’ ομορφιά στην οροσειρά της΄Ιδης και παράλληλα την γόνιμη ‘θηλυκή’ πλευρά του νησιού στις χαμηλές εύφορες κοιλάδες της Τυλίσσου.Το τακτικό εβδομαδιαίο ραντεβού μας για πεζοπορία ανανεώθηκε για την επόμενη Κυριακή, με πεζοπορία στο οροπέδιο του Καθαρού. Φωτογραφίες και video από την πεζοπορία στα Ανώγεια υπάρχουν στο blog του Συλλόγου (pezopories.blogspo.gr) και στο facebook.
